ชีวิตคืออายุมีประมาณน้อย ถูกต้อนเข้าไปเรื่อย
เมื่อบุคคลถูก ชราต้อนเข้าไปแล้ว ย่อมไม่มีผู้ป้องกัน บุคคลเมื่อเห็นภัยนี้ ในมรณะ พึงทำบุญทั้งหลายที่นำความสุขมาให้ ฯ
ชีวิตคืออายุมีประมาณน้อย ถูกต้อนเข้าไปเรื่อย
เมื่อบุคคลถูกชราต้อนเข้าไปแล้ว ย่อมไม่มีผู้ป้องกัน บุคคลเมื่อเห็นภัยนี้ในมรณะ พึงละอามิสในโลกเสีย มุ่งสันติเถิด ฯ
อธิบาย ชีวิตคืออายุมีประมาณน้อย[]
ชีวิตนี้(ชีวิตินทรีย์)อันชราย่อมต้อนไปสู่สำนักแห่งความตาย.
บัณฑิต พึงทราบ ความที่ชีวิตคือ อายุนั้นเป็นของน้อย โดยอาการ ๒ อย่าง
- คือ ชื่อว่าน้อย เพราะความที่ชีวิตนั้นเป็นไปกับด้วยรส คือ ความเสื่อมสิ้นไป
บุคคลใดเป็นอยู่นาน บุคคลนั้นก็พึงเป็นอยู่ร้อยปี ต่ำกว่าบ้าง เกินกว่าบ้าง ดังนี้ จึงชื่อว่า น้อย เพราะ ความที่ชีวิตนั้นเป็นไปกับด้วยรส คือความเสื่อมสิ้นไป. - และเพราะความที่ชีวิตนั้นประกอบด้วยขณะ คือครู่เดียว.
ก็เมื่อว่าโดยปรมัตถ์ ขณะแห่งชีวิตของสัตว์ทั้งหลายน้อยมาก (เกินเปรียบ) คือสักว่าเป็นไปเพียงจิตดวงเดียวเท่านั้น (ว่าโดยปรมัตถ์ ขณะมี ๓ คือ อุปาทขณะ ฐีติขณะ ภังคขณะ) จึงชื่อว่า น้อย เพราะความที่ชีวิตนามนั้น เป็นของเป็นไปกับด้วยขณะ.
อุปมาด้วยล้อแห่งรถ แม้เมื่อหมุนไป ย่อมหมุนไป โดยส่วนแห่งกงรถหนึ่งเท่านั้น แม้เมื่อหยุดอยู่ ก็ย่อมหยุด โดยส่วนแห่งกงรถหนึ่งนั่นแหละ
ฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายย่อมเป็นไปในขณะแห่งจิตดวงหนึ่ง ก็ฉันนั้นเหมือนกัน ครั้นเมื่อจิตดวงนั้นสักว่าแตกดับแล้ว ท่านก็เรียกว่า สัตว์ตายแล้ว
ภัย ๓ อย่าง[]
เมื่อบุคคลเข้าถึงชราแล้ว หรือว่า เมื่อบุคคลถูกชราต้อนเข้าไปสู่สำนักแห่งความตาย.
ใคร ๆ ชื่อว่าสามารถเพื่อจะให้ความป้องกัน คือ ให้ความปลอดภัย ให้เป็นที่พึ่งอาศัยได้ ย่อมไม่มี.
ภัยนี้(ภัยที่กล่าวถึงในธรรมะบทนี้)มี ๓ อย่าง คือ
- การเข้าถึงความตายแห่งชีวิตินทรีย์
- ความที่ชีวิตินทรีย์มีอายุเล็กน้อย
- ความที่ไม่มีเครื่องต้านทานของบุคคลผู้อันชราต้อนไปแล้ว